Οι ειδικοί υποστηρίζουν τις ελιές σε έναν πιο ζεστό, ξηρότερο κόσμο

Με άλλα δισεκατομμύρια ανθρώπους να αναμένεται να ζήσουν στον πλανήτη τις επόμενες τρεις δεκαετίες, ο Primo Proietti πιστεύει ότι η πιο σημαντική πρόκληση για το μέλλον θα είναι να καλλιεργήσει αρκετό φαγητό.

"Εάν αποτύχουμε να περιορίσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες στην επιφάνεια του πλανήτη θα προκαλέσουν καταστροφικές επιπτώσεις στη γεωργία, θα μειώσουν τις παραγωγικές περιοχές και θα μειώσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών», είπε ο καθηγητής Γεωργικών και Περιβαλλοντικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια της Ιταλίας. Olive Oil Times.

"Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ξεπεράσει τα εννέα δισεκατομμύρια», πρόσθεσε ο Proietti. ​"Για να ανταποκριθούμε σε αυτό, πρέπει να αυξήσουμε την παραγωγή τροφίμων κατά τουλάχιστον 50%, επεκτείνοντας τις καλλιεργούμενες εκτάσεις και τις αποδόσεις ανά εκτάριο».

Ως αποτέλεσμα, η ελαιοκαλλιέργεια μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στο μέλλον της γεωργίας. Οι ελιές μπορούν δέσμευση άνθρακα από την ατμόσφαιρα, υποστηρίζουν την υγεία του εδάφους, αποτρέπουν τη διάβρωση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας παρέχοντας φυσικούς οικοτόπους για πολλά είδη ζώων.

Οι βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, όπως η χρήση καλλιεργειών, η ελάχιστη άροση και η αποφυγή χημικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων στη βιολογική γεωργία, μπορούν να ενισχύσουν περαιτέρω τα περιβαλλοντικά οφέλη των ελαιώνων.

Ως συντονιστής του έργου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Olive4Climate, ο Proietti και η ομάδα του εργάστηκαν για να αξιολογήσουν το ισοζύγιο άνθρακα σε ιταλικές, ελληνικές και ισραηλινές φάρμες.

Διαπίστωσαν ότι, κατά μέσο όρο, παράγουν ένα λίτρο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο δέσμευσε έξι κιλά διοξειδίου του άνθρακα σε σύγκριση με τα 3.4 κιλά που εκπέμπονταν κατά την παραγωγή του.

"Υιοθετώντας περιβαλλοντικά βιώσιμα μοντέλα καλλιέργειας, το ελαιόλαδο μπορεί να έχει ακόμη και αρνητικό αποτύπωμα άνθρακα», είπε ο Proietti. ​"ελαιοκαλλιέργεια μπορεί να μετριάσει την κλιματική αλλαγή δεδομένου ότι η δέσμευση άνθρακα που συμβαίνει στο σύστημα του ελαιώνα είναι μεγαλύτερη από τις εκπομπές ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασμού».

"Αυτό είναι αποτέλεσμα σημαντικού περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος και, ως εκ τούτου, μπορεί να έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στις επιλογές των καταναλωτών και, κατά συνέπεια, να δημιουργήσει σημαντική προστιθέμενη αξία για το πετρέλαιο», πρόσθεσε.

Το έργο που υποστηρίζεται από την ΕΕ δημιούργησε ένα εγχειρίδιο που συμβάλλει στη βελτίωση του ισοζυγίου άνθρακα μειώνοντας τις εκπομπές και αυξάνοντας τον άνθρακα που δεσμεύεται στα φυτά και στο έδαφος.

Σύμφωνα με την Proietti, η πολλά υποσχόμενη ελιά σχετίζεται με αγορά πιστώσεων άνθρακα μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τη σημασία των ελαιόδεντρων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Ωστόσο, οι πιο πρόσφατες συγκομιδές ελιάς και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν δείξει στην παγκόσμια κοινότητα τις σοβαρές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η παραγωγή ελιάς στην τρέχουσα εποχή.

"Η ελιά είναι ένα δέντρο υψηλής αντοχής», είπε η Adriana Bruggeman, ερευνήτρια και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Κύπρου. Olive Oil Times. ​"Όσον αφορά την παραγωγή, τις εγκαταστάσεις άρδευσης, την ρυθμιζόμενη πρόσβαση στους υδάτινους πόρους και τις βιώσιμες πρακτικές μπορούν πιθανώς να προσφέρουν στις ελιές καλή προστασία από γεγονότα όπως η ξηρασία».

Εκτός από τη σωστή και βιώσιμη διαχείριση του άλσους, η διαθεσιμότητα νερού για άρδευση και οι βέλτιστες πρακτικές αποτελούν κορυφαίες προτεραιότητες για τις τρέχουσες και μελλοντικές ελαιοκαλλιέργειες.

"Η κλιματική αλλαγή προκαλεί τόσο μείωση των βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (σήμερα κατά 2.5 τοις εκατό) όσο και υψηλότερη κατανάλωση νερού από τα φυτά λόγω της αυξημένης εξατμισοδιαπνοής», είπε ο Proietti.

Αυτό προσθέτει σε πιο σημαντική απώλεια νερού από το έδαφος μέσω της εξάτμισης και της διαπνοής λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, γεγονός που αυξάνει τις ανάγκες άρδευσης.

"Στη Μεσόγειο, μια αύξηση των απαιτήσεων άρδευσης σχεδόν 20% εκτιμάται για τις επόμενες δεκαετίες», είπε ο Proietti.

"Οι υδατικοί πόροι θα είναι λιγότεροι», πρόσθεσε ο Bruggeman. ​"Σήμερα, ποτίζουμε πολλές καλλιέργειες. Στο μέλλον, ορισμένοι μπορεί ακόμη και να στραφούν στη διάθεση περισσότερων για ελαιόδεντρα και λιγότερα για δενδρώδεις καλλιέργειες που είναι λιγότερο ανεκτικές στην ξηρασία».

Οι σύγχρονες τεχνολογίες και διαδικασίες άρδευσης μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την απόδοση. Στην Κύπρο και σε πολλές άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες, χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο προηγμένα συστήματα παρακολούθησης του καιρού για την εξισορρόπηση της άρδευσης και τη μεγιστοποίηση των οφελών από τη χρήση του νερού.

"Η εφαρμογή μιας στρατηγικής ελλειμματικής άρδευσης, που έχει ήδη πειραματιστεί με ελαιώνες και αμπελώνες, αυξάνει την αποδοτικότητα χρήσης του νερού καθώς αποφεύγει την υπερβολική υγρασία του εδάφους ενώ διατηρεί το νερό για τον βλαστικό-παραγωγικό κύκλο όπου το νερό βελτιώνει περισσότερο την παραγωγική απόδοση», είπε ο Proietti.

Πρόσθεσε ότι η υγρασία του εδάφους στους ελαιώνες θα πρέπει να καλύψει περίπου το 70 τοις εκατό των αναγκών των δέντρων σε νερό σε βασικές στιγμές στην ανάπτυξη των δέντρων, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης μεσοκάρπιου, της παραγωγής πολτού και της καρπόδεσης.

"Θα πρέπει να είναι περίπου 30 έως 40 τοις εκατό κατά τις φάσεις που στρέφονται περισσότερο προς τη σκλήρυνση του λάκκου και τη βλαστική δραστηριότητα», είπε ο Proietti. ​"Με αυτόν τον τρόπο, 30 έως 50 τοις εκατό εξοικονόμηση νερού μπορεί να επιτευχθεί χωρίς υπερβολικές επιπτώσεις στην παραγωγή».

Άλλες σημαντικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν το πότισμα τη νύχτα για τη μείωση των απωλειών από την εξάτμιση, τη διατήρηση του εδάφους και τον εμπλουτισμό του με οργανική ουσία.

«[Αυτά τα μέτρα] βελτιώνουν την ικανότητα κατακράτησης νερού και μειώνουν την απορροή των επιφανειακών υδάτων σε επικλινή εδάφη, αυξάνοντας έτσι την αποθήκευση του εδάφους, με την εφαρμογή καλλιέργειας το χειμώνα και την επακόλουθη χλωρή λίπανση στις αρχές της άνοιξης», είπε ο Proietti.

"Εάν το χώμα διαχειρίζεται μέσω μόνιμη καλλιέργεια καλύμματος, προστατεύεται από τις ακραίες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και την υπερβολική εξάτμιση, εκμεταλλευόμενη την επίδραση του σάπιαστρωσης των αποκομμάτων χόρτου», πρόσθεσε.

Στο πλαίσιο της ελαιοκαλλιέργειας, η εδαφοκάλυψη περιλαμβάνει την κάλυψη του εδάφους γύρω από τα ελαιόδεντρα με ένα στρώμα υλικού, το οποίο μπορεί να είναι οργανικό ή ανόργανο.

Οι στόχοι περιλαμβάνουν τη διατήρηση της υγρασίας, τη μείωση της ανάπτυξης των ζιζανίων εμποδίζοντας το ηλιακό φως, τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του εδάφους, την προστασία των ριζών από τις ακραίες καιρικές συνθήκες και τη βελτίωση της υγείας του εδάφους όταν χρησιμοποιούνται οργανικά υλικά και αποσυντίθενται αργά.

"Το κούρεμα της ετήσιας βλάστησης, όπως τα ζιζάνια και η αφαίρεση της κουρευμένης βλάστησης στο χωράφι να στεγνώσει, δημιουργεί μια υγιή κάλυψη με σάπια φύλλα», είπε ο Bruggeman.

"Αυτή είναι μια καλή πρακτική για τη μείωση των απωλειών λόγω εξάτμισης, μειώνοντας έτσι τη ζήτηση νερού άρδευσης», πρόσθεσε. ​"Βελτιώνει επίσης την οργανική περιεκτικότητα του εδάφους και την υγεία του εδάφους, γεγονός που δημιουργεί καλύτερη αποθήκευση εδάφους-νερού και κάνει τα δέντρα πιο ανθεκτικά».

Εκτός από την εξοικονόμηση νερού, ο Bruggeman είπε ότι η προηγμένη διαχείριση της άρδευσης μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του λαδιού. Η παροχή πολύ νερού στις ελιές ακριβώς πριν από τη συγκομιδή μπορεί να μειώσει την απόδοση του λαδιού στις ελιές και να υποβαθμίσει την ποιότητα.

Εκτός από τη βελτιστοποίηση της άρδευσης, ο Bruggeman είπε ότι οι ακραίες θερμοκρασίες και οι καύσωνες, ειδικά εκείνοι που συμπίπτουν με την ανθοφορία της ελιάς, είναι προκλήσεις που πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν οι ελαιοκαλλιεργητές στην Κύπρο και αλλού.

"Αυτό που διανύουμε στην Κύπρο και πιθανώς σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου είναι μια αυξανόμενη απρόβλεπτη κατάσταση του καιρού. έτσι μπορούμε να δούμε ότι το κλίμα αλλάζει», είπε ο Bruggeman.

"Σε αυτούς τους καιρούς, η ελιά, μερικά από τα χαρακτηριστικά της όπως η ανθεκτικότητα στην ξηρασία, εξακολουθούν να την καθιστούν μια από τις καλύτερες χρήσεις γεωργικής γης», κατέληξε.