Η Xylella μπορεί να μην είναι υπεύθυνη για την καταστροφή των ελιών στην Απουλία, ευρήματα μελέτης

Νέα έρευνα το προτείνει Xylella fastidiosa ήταν υπεύθυνος μόνο για ένα μικρό ποσοστό των ελαιόδεντρων που καταστράφηκαν από το σύνδρομο γρήγορης παρακμής της ελιάς (OQDS) στην Απουλία.

Για περισσότερο από μια δεκαετία, η επικρατούσα σοφία ήταν ότι το βακτήριο Xylella fastidiosa (Xf) μόλυνε ελαιόδεντρα σε όλη την περιοχή της νότιας Ιταλίας, με αποτέλεσμα το θανατηφόρο OQDS.

Ωστόσο, έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Phytopathology διαπίστωσε ότι λίγο λιγότερο από το 23 τοις εκατό των δέντρων που σκοτώθηκαν από το OQDS από τον Φεβρουάριο του 2016 έως τον Μάιο του 2017 είχαν μολυνθεί από το Xf.

Από τον Μάιο του 2021 έως τον Φεβρουάριο του 2022, λίγο περισσότερο από το -% των προσβεβλημένων από το OQDS ελαιόδεντρων βρέθηκαν να φέρουν ξυλέλλα.

Εάν επιβεβαιωθούν - και ορισμένοι επιστήμονες είναι δύσπιστοι - τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το στρατηγικές που εφαρμόζονται σήμερα ο περιορισμός του Xf ενδέχεται να μην αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη διάδοση του OQDS.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι τα συμπεράσματα βασίζονται σε δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από περιφερειακούς φυτοϋγειονομικούς φορείς και ερευνητικά ιδρύματα από το 2013 έως το 2023.

Τα δεδομένα περιλαμβάνουν τις περιοχές που παρακολουθήθηκαν, τον αριθμό των δέντρων που εμφανίζουν συμπτώματα OQDS, τον αριθμό των φυτών που εξετάστηκαν, τον αριθμό των δέντρων που βρέθηκαν θετικά σε Xylella fastidiosa pauca – ένα στέλεχος βακτηρίων που μολύνει τα ελαιόδεντρα – και τον αριθμό των φυτών που ξεριζώθηκαν εντός των καθορισμένων ζωνών στην Απουλία.

"Όλα όσα γράψαμε προέρχονται από την ανάγνωση αυτών των αριθμών», δήλωσε ο Marco Scortichini, επικεφαλής ερευνητής καλλιεργειών ελιάς και φρούτων στο Ιταλικό Συμβούλιο Αγροτικής Έρευνας και Οικονομίας (CREA), ο οποίος συνέγραψε τη μελέτη.

Οι τρέχουσες μέθοδοι για την ανίχνευση του Xylella fastidiosa έχουν προχωρήσει, μεταξύ των οποίων εκπαιδευμένα σκυλιά και drones.

"Αυτές οι τεχνικές έχουν απλοποιήσει την ανίχνευση της Xylella fastidiosa σε σύγκριση με προηγούμενες μεθόδους», είπε ο Scortichini. ​"Οι σημαντικές επενδύσεις στην έρευνα τα τελευταία χρόνια οδήγησαν στην ανάπτυξη αποτελεσματικών και εξαιρετικά ευαίσθητων εργαλείων». 

Οι τοπικοί επιθεωρητές είναι υπεύθυνοι για τα καθήκοντα παρακολούθησης, επιλέγοντας ελαιόδεντρα για δειγματοληψία από εξειδικευμένα εργαστήρια για την ανίχνευση της παρουσίας του Xylella fastidiosa.

"Οι προσδοκίες μπορεί να υποδηλώνουν υψηλό επιπολασμό της Xylella fastidiosa σε ελαιόδεντρα από μολυσμένες ζώνες», είπε ο Scortichini. ​"Ωστόσο, βρισκόμαστε σε μόλις 3.21 τοις εκατό».

Από του ανακάλυψη σε ελαιόδεντρα της Απουλίας Το 2013, η Xylella fastidiosa τέθηκε υπό έντονο έλεγχο τόσο από τις περιφερειακές όσο και από τις εθνικές αρχές.

Το βακτήριο είναι ταξινομείται ως Λίστα-Α Παθογόνο καραντίνας, υποδεικνύοντας ότι δεν είχε εντοπιστεί προηγουμένως στην περιοχή και έχει προκαλέσει σημαντικές ζημιές σε άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Αμερικής.

"Τα τρέχοντα δεδομένα επικυρώνουν τις αρχικές παρατηρήσεις, υποδεικνύοντας ότι το σύνδρομο και η Xylella fastidiosa αλληλοεπικαλύπτονται μόνο σε μια μειοψηφία περιπτώσεων», δήλωσε η Margherita Ciervo, συν-συγγραφέας της μελέτης και ερευνήτρια στο Τμήμα Οικονομίας, Διοίκησης και Επικράτειας του Πανεπιστημίου της Φότζια.

"Αυτό υποδηλώνει επίσης ότι η Xylella fastidiosa δεν είναι η κύρια αιτία της ταχείας εξαφάνισης των δέντρων», πρόσθεσε. ​"Η Xylella fastidiosa μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση των δέντρων που επηρεάζονται από το OQDS, αλλά δεν είναι η άμεση αιτία». 

Δεδομένων αυτών των ευρημάτων, οι ερευνητές υποστηρίζουν την επανεκτίμηση των μέτρων που εφαρμόστηκαν για την καταπολέμηση της Xylella fastidiosa.

Η υπάρχουσα Ευρωπαϊκή Ένωση φυτοϋγειονομικός νόμος επιβάλλει την οριοθέτηση περιοχών που έχουν μολυνθεί από το Xylella και την επιβολή αυστηρών πολιτικών εκρίζωσης, συμπεριλαμβανομένης της αφαίρεσης μιας μολυσμένης ελιάς και όλων των άλλων σε ακτίνα 50 μέτρων.

Οι συντάκτες της μελέτης υποστηρίζουν ότι τα μέτρα εξάλειψης θα πρέπει να επανεξεταστούν υπό το φως των ευρημάτων τους. ​"Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα ασυμπτωματικά ελαιόδεντρα μετά βίας συμβάλλουν στην εξάπλωση του βακτηρίου», έγραψαν. 

Σε  2020 μελέτη όπως αναφέρουν οι ερευνητές, το ασυμπτωματικό στάδιο βρέθηκε να έχει χαμηλή έως αμελητέα μολυσματικότητα. Αντίθετα, βρέθηκε ότι τα δέντρα με συμπτώματα μπορούν να διαδώσουν το Xf σε 19 άλλα δέντρα ετησίως κατά μέσο όρο.

Σύμφωνα με τους Scortichini και Ciervo, η αναστολή του κανόνα εξάλειψης της ακτίνας 50 μέτρων ​"θα μπορούσε να διατηρήσει πολλά υγιή αρχαία και μνημειακές ελιές και τη σημαντική συμβολή τους στο τοπίο».

Υποστηρίζουν ότι η περαιτέρω έρευνα θα πρέπει να επικεντρωθεί σε εναλλακτικές αιτίες OQDS. ​"Εκτός από μερικές μελέτες για το Xylella fastidiosa και άλλα παθογόνα, το OQDS έχει λάβει λίγη προσοχή», είπε ο Scorticini.

Πρότεινε ότι η διερεύνηση της ανάπτυξης του OQDS θα μπορούσε να ανοίξει νέους ερευνητικούς δρόμους.

"Την τελευταία δεκαετία παρατηρήθηκε μια μετατόπιση από την ιδέα ενός μεμονωμένου παθογόνου που προκαλεί θανατηφόρα ασθένεια στα δέντρα σε μια πιο περίπλοκη κατανόηση», είπε ο Scorticini. ​"Σταδιακά αναγνωρίζουμε ότι διάφορα μικρόβια, επηρεαζόμενα από τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και τις κλιματικές διαταραχές, μπορούν συλλογικά να οδηγήσουν σε ασθένειες».

Τόνισε επίσης τις δυνατότητες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για τις συνθήκες του εδάφους, τα επίπεδα υγρασίας και την ανθεκτικότητα των φυτών στην ξηρασία και τα κύματα καύσωνα.

"Οι κλιματικές αλλαγές μπορεί να ενεργοποιήσουν διαφορετικά παθογόνα που διαφορετικά θα ήταν καλοήθη ή να μειώσουν την ικανότητα των φυτών να τους αντιστέκονται», κατέληξε ο Scortichini.