Οι αρχαίοι ελαιώνες στο Κάπρι είναι δεξαμενές βιοποικιλότητας

A μελέτη των αρχαίων ελαιόδεντρων στο Κάπρι οδήγησε στην ανακάλυψη άγνωστων προηγουμένως ποικιλιών ελιάς και άλλες ενδιαφέρουσες γνώσεις σχετικά με την ηλικία και την προέλευση των μνημειακών δέντρων που φύονται στο ιταλικό νησί.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Scientia Horticulturae από το Institute of Biosciences and Bioresources of the National Research Council (IBBR-CNR) της Περούτζια, ακολούθησε πάνω από μια δεκαετία εργασίες αποκατάστασης έγινε από τον L'Oro di Capri στους εγκαταλειμμένους ελαιώνες στο δυτικό τμήμα του νησιού.

"Η έρευνά μας επικεντρώθηκε κυρίως στα αιωνόβια δέντρα, σύμφωνα με τις ενδείξεις που έλαβε η τεχνική επιτροπή του συνδέσμου», είπε η Σοράγια Μουσαβί, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. Olive Oil Times. ​"Συγκεντρώσαμε 67 δείγματα από 27 μνημειώδη ελαιόδεντρα».

Οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα από τον θόλο και το υποκείμενο. ​"Συνήθως αναλύουμε αυτά τα δύο μέρη των αρχαίων δέντρων χωριστά για να εντοπίσουμε εάν υπάρχουν σενάρια εμβολιασμού», είπε ο Μουσαβί.

Ωστόσο, μόνο δείγματα θόλου ελήφθησαν σε 13 δέντρα όπου ένας μικρός κορμός φύτρωσε από το αρχικό κούτσουρο ή τα δέντρα μεγάλωσαν σαν θάμνοι.

Η μοριακή ταυτοποίηση αποκάλυψε ότι τα περισσότερα δείγματα είναι γενετικά πανομοιότυπα με την ποικιλία Dritta di Moscufo, εγγενή στην κεντρική ιταλική περιοχή του Abruzzo.

Βρέθηκαν μοσχεύματα σε δύο ελαιόδεντρα, οι θόλους των οποίων ανήκουν στην ποικιλία, ενώ τα περισσότερα δέντρα αποδείχθηκαν κλωνικά πολλαπλασιασμένα.

Οι γονότυποι μιας μικρότερης ομάδας δειγμάτων ήταν πανομοιότυποι με την ποικιλία Θρουμπόλια, που καλλιεργείται κυρίως στο ελληνικό νησί της Κρήτης.

Επιπλέον, τα γενετικά προφίλ των Itrana, Frantoio και Leccino βρέθηκαν σε μερικά άλλα δέντρα.

"Ένα ενδιαφέρον εύρημα είναι η ανίχνευση 21 αρχαίων γονότυπων που αποδείχθηκαν μοναδικοί αφού συγκρίθηκαν με 475 ποικιλίες ελιάς παγκοσμίως», είπε ο Mousavi. ​"Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα σημαντική γενετική ποικιλότητα στο νησί».

Το φυτικό υλικό γονότυπος προσδιορίστηκε χρησιμοποιώντας δείκτες επανάληψης μίας αλληλουχίας, που εφαρμόζονται ευρέως για τον χαρακτηρισμό της ποικιλίας στις περισσότερες συλλογές ελαιολάδου.

Τώρα, οι ανιχνευθέντες γονότυποι θα εμπλουτίσουν τη συλλογή IBBR-CNR, η οποία περιλαμβάνει μια βάση δεδομένων με περισσότερα από 5,000 γενετικά προφίλ και μια αποθήκη DNA ελιάς με περισσότερα από 10,000 δείγματα.

Η βάση δεδομένων και το αποθετήριο αντιπροσωπεύουν θεμελιώδη σημεία αναφοράς για τις τράπεζες γερμαπλασμάτων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

"Έχοντας βρει δέντρα της ποικιλίας Θρουμπόλια, εμβαθύναμε στην ιστορία της ελαιοκαλλιέργειας στο νησί για να καταλάβουμε πώς και πότε έφτασαν αυτά τα φυτά», δήλωσε ο συν-συγγραφέας Roberto Mariotti. ​"Έγγραφα που παρασχέθηκαν από συναδέλφους μας που μελετούν την ιστορία και την αρχαιολογία του νησιού μαρτυρούν ότι η ελαιοκαλλιέργεια ασκούνταν ήδη πριν από 500 χρόνια».

"Η παρουσία του ελληνικού λαού μαρτυρείται από την αρχαιότητα στο νησί», πρόσθεσε. ​"Μπορούμε να υποθέσουμε ότι εισήγαγαν και καλλιέργησαν ποικιλίες που φαινόταν ενδιαφέρουσες εκείνη την εποχή για εμπορικούς ή άλλους σκοπούς, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι η Θρουμπόλια είναι μια ποικιλία με μεγάλους καρπούς».

Εν τω μεταξύ, δέντρα που ανήκουν στην ποικιλία Dritta πιθανότατα μεταφέρθηκαν στο νησί από μοναχούς από το μοναστήρι Moscufo στην επαρχία Pescara, στο Abruzzo.

Επιπλέον, τα πουλιά μπορεί να έπαιξαν ρόλο στη διάδοση των άλλων γονότυπων ελιάς στο νησί.

"Τα ελαιόδεντρα έχουν πολλαπλασιαστεί από εκείνους που μετακόμισαν στο νησί φέρνοντας τα δέντρα μαζί τους από άλλα μέρη και γεννήθηκαν από σπόρους που έχουν διασκορπισμένα από πουλιά, ειδικά τους μετανάστες», δήλωσε ο συν-συγγραφέας Saverio Pandolfi.

"Συχνά λόγω αυτών των παραγόντων, είναι εύκολο να βρεθεί μια πλούσια γενετική ποικιλότητα στα ελαιόδεντρα που είναι ευρέως διαδεδομένα στα νησιά», πρόσθεσε. ​"Τα πουλιά παίρνουν τους σπόρους από άλλο μέρος, τους κρατούν στο στομάχι ή στις καλλιέργειές τους [μέρος του πεπτικού σωλήνα που χρησιμοποιείται για την αποθήκευση της τροφής πριν από την πέψη] και τελικά τους ρίχνουν».

"Το πεπτικό τους σύστημα δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των σπόρων, οι οποίοι στη συνέχεια γονιμοποιούνται φυσικά και, μόλις βρεθούν στο έδαφος, βλασταίνουν πολύ γρήγορα», συνέχισε ο Pandolfi. ​"Όποια και αν είναι η προέλευση, από ανθρώπους ή πουλιά, η γενετική μοναδικότητα αυτών των φυτών τα καθιστά χρήσιμα για τις επερχόμενες μελέτες».

Η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα υπολογίζει ότι 12 μνημειώδη δέντρα στο νησί είναι ηλικίας μεταξύ 100 και 900 ετών.

Αυτό είναι απόδειξη ότι η καλλιέργεια και η εξημέρωση της ελιάς συνεχίστηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν οι ελαιώνες εγκαταλειφθούν τον περασμένο αιώνα και τελικά ανακτηθούν από το L'Oro di Capri.

"Ο εντοπισμός προηγουμένως άγνωστων αρχαίων γονότυπων, οι οποίοι μεταφράζονται σε νέες ποικιλίες ελιάς που έχουμε στη διάθεσή μας, έχει μεγάλη χρησιμότητα όσον αφορά την εύρεση λύσεων για τις σημερινές παγκόσμιες γεωργικές προκλήσεις», είπε ο Mariotti.

"Τα χαρακτηριστικά που έχουν κάνει τα δέντρα ανθεκτικά για εκατοντάδες χρόνια σε αυτό το συγκεκριμένο περιβάλλον μπορούν να αξιοποιηθούν για να αντιμετώπιση των σημερινών ζητημάτων, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στο επείγον πρόβλημα του κλιματική αλλαγή, το οποίο επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την απόδοση των ελαιόδεντρων».

Σήμερα, οι μοναδικοί γονότυποι που βρίσκονται στο νησί μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε επερχόμενα έργα αναπαραγωγής. Με γεωπονικούς όρους, τα ελαιόδεντρα θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν και να ελεγχθούν για περιβαλλοντικές και βιολογικές καταπονήσεις.

"Αυτά τα δέντρα αντιπροσωπεύουν πράγματι μια χρήσιμη γενετική δεξαμενή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση νέων και αναδυόμενων ασθενειών», είπε ο Pandolfi. ​"Ως εκ τούτου, έχουν μεγάλη αξία όσον αφορά τη διατήρηση του γενετικού υλικού».

Στα συμπεράσματα της μελέτης, οι ερευνητές τόνισαν πώς οι άνθρωποι έχουν συμβάλει σημαντικά στη δραστική μείωση της ποικιλότητας της ελιάς σε όλα τα επίπεδα, από υποείδη έως ποικιλίες.

Έτσι πιστεύουν ότι είναι τώρα ​"υποχρεωτική» για την ανάκτηση των υπολειμμάτων αρχαίων γονότυπων, ξεκινώντας από το μελέτη μνημειακών ελαιόδεντρων και τα υποκείμενά τους, και για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας που περιλαμβάνεται στους αρχαίους ελαιώνες παγκοσμίως.

"Δεν γνωρίζουμε πολλά για τη γεωπονική συμπεριφορά αυτών των ελαιόδεντρων και τώρα ο στόχος είναι να κατανοήσουμε αυτήν την πτυχή», είπε ο Pandolfi. ​"Είναι σημαντικό να διατηρείτε μια βάση δεδομένων με όλες τις πληροφορίες που συλλέγονται, συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας και των φωτογραφιών τους. Αυτό θα βοηθήσει επίσης στη δημιουργία μιας διαδρομής ελαιοτουρισμού κατά την οποία οι επισκέπτες μπορούν να βρουν επιστημονικά επικυρωμένες πληροφορίες.»