Η αναγέννηση του εδάφους βοηθά στην αντιμετώπιση της κρίσης του νερού, λένε οι ειδικοί

Τα τελευταία χρόνια, συχνές και μακροχρόνιες ξηρασίες προκάλεσαν σοβαρές ελλείψεις νερού και απείλησαν την αγροτική παραγωγή.

Αυτό συνέβη στο σύνθετο πλαίσιο του κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της, στις οποίες η κρίση του νερού παίζει καθοριστικό ρόλο.

Οι ειδικοί που έχουν δεσμευτεί να αποκαταστήσουν τα πληγέντα οικοσυστήματα εργάζονται γρήγορα για να βρουν λύσεις για τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, ενώ παράλληλα ευαισθητοποιούν τους ανθρώπους και τους φορείς.

"Στην τρέχουσα κλιματική κρίση με τις πολλές πτυχές της, ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα είναι η διαθεσιμότητα νερού», δήλωσε ο Massimiliano Pasqui, φυσικός στο Ινστιτούτο Βιοοικονομίας του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνών (IBE-CNR).

"Γενικά, στην περιοχή της Μεσογείου, παρατηρήσαμε αυξημένες θερμοκρασίες χειμώνα και πολύ υψηλές θερμοκρασίες όχι μόνο στην αιχμή του καλοκαιριού αλλά και την άνοιξη ή το φθινόπωρο», πρόσθεσε. ​"Σε αυτό το πλαίσιο, όταν θα έπρεπε να έχουμε τα μεγαλύτερα ποσά βροχοπτώσεων το φθινόπωρο και το χειμώνα, εμφανίζεται μείωση των βροχοπτώσεων».

Οι περίοδοι ξηρασίας μερικές φορές διακόπτονται από άφθονες αλλά έντονες βροχοπτώσεις όπου το μεγαλύτερο μέρος του νερού τρέχει. Αυτά τα γεγονότα μπορεί προκαλέσει πλημμύρες ενώ δεν καταφέρνει να μετριάσει την ξηρασία.

Το Παρατηρητήριο Ξηρασίας IBE-CNR σημείωσε ότι η λειψυδρία επηρεάζει αρνητικά τη γεωργική απόδοση και ποιότητα και προκαλεί υποβάθμιση του εδάφους και ερημοποίηση, επηρεάζοντας την ικανότητα δέσμευσης άνθρακα των φυτών.

"Σε αρκετές μεσογειακές περιοχές, η συχνότητα της έντονης ξηρασίας έχει αυξηθεί», είπε ο Pasqui. ​"Αυτό μπορεί να επηρεάσει την εργασία των αγροτών, με επιπτώσεις κόστος παραγωγής και τις τάσεις της αγοράς».

"Συνολικά, η κρίση του νερού έχει σημαντικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις», πρόσθεσε. ​"Ως εκ τούτου, υπάρχει ανάγκη να αυξηθεί η συλλογική ευαισθητοποίηση και, από την πρακτική πλευρά, να εφαρμοστούν οι κατάλληλες αγρονομικές πρακτικές».

Ενώ κάθε πολίτης μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή αυτών των γρήγορων αλλαγών, οι ειδικοί συμφωνούν σε γενικές γραμμές ότι ένα ευρύ φάσμα δράσεων πρέπει να αναληφθεί συλλογικά για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης του νερού.

"Δεν υπάρχει μια ενιαία λύση, αλλά ένα σύνολο μέτρων που θα πρέπει να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν σε κοινοτικό επίπεδο, δεδομένης της σοβαρότητας της κατάστασης του νερού παγκοσμίως», δήλωσε ο Matteo Mancini.

Ως γεωπόνος, συντονίζει τον τεχνικό τομέα της μη κερδοσκοπικής και μη κυβερνητικής οργάνωσης Deafal, η οποία υποστηρίζει τους αγρότες εφαρμόζοντας εργαλεία αγροοικολογίας και αναγεννητικής γεωργίας.

"Η λεκάνη της Μεσογείου είναι μία από τις εστίες κλιματικής αλλαγής, και η ελιά είναι από τις καλλιέργειες που υποφέρουν περισσότερο και δυνητικά κινδυνεύουν περισσότερο σε αυτόν τον τομέα», είπε. ​"Όσον αφορά την παραγωγή λαδιού, αυτό το φυτό χρειάζεται επαρκή ποσότητα νερού, από περίπου 350 έως 800 χιλιοστά το χρόνο».

"Σημειώστε ότι η ετήσια βροχόπτωση μιας περιοχής με περιορισμένες βροχοπτώσεις, όπως η Μεσόγειος, μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 400 και 800 χιλιοστόλιτρων, αλλά υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω μείωσης», πρόσθεσε ο Μαντσίνι. ​"Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αναπτύξουμε λύσεις με τις οποίες το νερό της βροχής συγκρατείται όσο το δυνατόν περισσότερο στο έδαφος. Η αναγέννηση του εδάφους μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη αυτού βραχυπρόθεσμα».

Η έρευνα έχει δείξει ότι το υγιές έδαφος είναι κλειδί για την αντιμετώπιση η αλληλένδετη κλιματική και υδάτινη κρίση, γι' αυτό μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί καλούν τις κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση για αυτό το θέμα.

Τα Ηνωμένα Έθνη υπολόγισαν ότι ένα κυβικό μέτρο εδάφους μπορεί να αποθηκεύσει περισσότερα από 250 λίτρα νερού και παρατήρησαν ότι, μετά τους ωκεανούς, το έδαφος είναι το μεγαλύτερο απόθεμα ενεργού άνθρακα.

Ωστόσο, θα μπορούσε να συλλάβει και να αποθηκεύσει περισσότερα εάν οι ανθρώπινες δραστηριότητες δεν το υποβάθμισαν. Ως εκ τούτου, η αποκατάστασή του είναι ζωτικής σημασίας, καθώς παράγει γρήγορα αποτελέσματα, είναι φθηνή, δημιουργεί θέσεις εργασίας και δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να διασφαλίσουν την επισιτιστική ασφάλεια.

"Η αναγέννηση του εδάφους ωφελεί όχι μόνο τον αγροτικό τομέα αλλά ολόκληρη την κοινότητα», είπε ο Mancini. ​"Κάθε αγρότης μπορεί να αρχίσει αμέσως να το κάνει εφαρμόζοντας ένα πραγματικό γεωπονικό σχέδιο».

Ο Mancini πιστεύει ότι η βελτίωση της οργανικής γονιμότητας του εδάφους με την αύξηση της περιεκτικότητάς του σε οργανική ουσία είναι ένα θεμελιώδες βήμα για την έναρξη ενός έργου αναγέννησης.

"Η οργανική ύλη συνίσταται στο προϊόν αποικοδόμησης φυτικών και ζωικών συστατικών που προέρχονται από έξω από το έδαφος, όπως κοπριά ζώων, καλαμάκια και υπολείμματα φυτών, φύλλα ελιάς, κλαδιά και άλλα», εξήγησε.

"Οι μικροοργανισμοί υποβαθμίζουν αυτή την ύλη, μετατρέποντας ένα μικρό μέρος της σε κάτι εξαιρετικά πολύτιμο που ονομάζεται χούμο», πρόσθεσε ο Mancini. ​"Η βιβλιογραφία λέει ότι ένα κιλό χούμου μπορεί να συγκρατεί 20 λίτρα νερού.»

Σύμφωνα με στοιχεία από το CNR και την Εθνική Ένωση Κοινοπραξιών για τη Διαχείριση και την Προστασία του εδάφους και των αρδευτικών υδάτων, η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία στα περισσότερα ιταλικά εδάφη είναι δύο τοις εκατό, κάτω από το οποίο μπορεί να ξεκινήσει μια διαδικασία ερημοποίησης.

Επιπλέον, το Κοινό Κέντρο Ερευνών της ΕΕ προειδοποίησε ότι ​"ένα εκπληκτικό 61 τοις εκατό» των ευρωπαϊκών εδαφών βρίσκονται σε ανθυγιεινή κατάσταση, υπόκεινται σε διάφορους τύπους υποβάθμισης, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας οργανικού άνθρακα.

"Η οργανική ύλη, ή ο άνθρακας, έχει θεμελιώδη ρόλο», υπογράμμισε ο Μαντσίνι. ​"Είναι γεμάτο ζωή, καθώς περιέχει οργανισμούς όπως μύκητες, βακτήρια, ακτινομύκητες και άλλα. διατηρεί ορυκτά στοιχεία υπεύθυνα για τη χημική γονιμότητα, δηλαδή τροφή για τα φυτά. και κρατάει νερό. Η βιβλιογραφία λέει ότι μια αύξηση κατά ένα τοις εκατό στην οργανική ύλη είναι αρκετή για να κάνει ένα εκτάριο γης να χωράει 300,000 λίτρα περισσότερο νερό».

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για την αύξηση της οργανικής ύλης σε ένα αγρόκτημα. Ο Mancini πρότεινε ότι το ένα είναι να ελαχιστοποιηθεί το όργωμα.

"Η άροση οξειδώνει τον άνθρακα, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη αναπνοή του εδάφους», είπε ο Mancini. ​"Η αναπνοή είναι μια φυσική διαδικασία απελευθέρωσης διοξειδίου του άνθρακα από το έδαφος στην ατμόσφαιρα».

"Ωστόσο, η αυξημένη οξείδωση μεταφράζεται σε μεγαλύτερη απώλεια άνθρακα και, ως εκ τούτου, γονιμότητα μακροπρόθεσμα», πρόσθεσε. ​"Η μείωση της άροσης σε έναν οπωρώνα βοηθά στη διατήρηση και σταδιακή αύξηση της περιεκτικότητάς του σε οργανικό άνθρακα».

Ο Mancini παρατήρησε ότι σε ορισμένες περιοχές, οι ελαιόκηποι χωρίς χόρτο βρίσκονται εύκολα οργωμένοι σε βάθος από τους αγρότες για να αποφευχθεί ο ανταγωνισμός για νερό μεταξύ των ριζών των ελαιόδεντρων και εκείνων των ζιζανίων.

"Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η οργανική ύλη συσσωρεύεται στο ανώτερο φυτικό έδαφος, που ονομάζεται στην πεδολογία ​»Ω ορίζοντας, όπου ​»Το O' είναι για ​»βιολογικά», είπε. ​"Αν και μπορεί να συμβεί ανταγωνισμός, χωρίς γρασίδι, αυτό εκτίθεται στον αέρα, το φως, τον άνεμο και το νερό και υπόκειται σε υποβάθμιση.»

"Επομένως, για να αποφευχθεί ο ανταγωνισμός διατηρώντας παράλληλα την προστασία, μπορεί να είναι χρήσιμο ένα όργωμα με λωρίδες, που αποτελείται από στενές λωρίδες γης, ακόμη και σε εναλλασσόμενες σειρές στην περίπτωση ενός ελαιώνα, ο οποίος θα πρέπει να καλλιεργηθεί ελαφρά», πρόσθεσε ο Mancini.

Σύμφωνα με τον Mancini, ένας άλλος τρόπος για να αυξηθεί η οργανική ύλη είναι να αφήσουμε τα αυθόρμητα φυτά να αναπτυχθούν ή να φυτέψουν καλλιέργειες.

Διαφορετικά είδη και οικογένειες χρησιμοποιούνται για τη στερέωση του αζώτου – τα όσπρια είναι τα πιο κοινά – ένα από τα πιο απαραίτητα στοιχεία για την ελιά και τα γραμινώδη φυτά. Μετά την επιλογή των καταλληλότερων τύπων, μπορούν να καλλιεργηθούν εκ περιτροπής με άλλες καλλιέργειες, όπου χρειάζεται.

"Αυτές οι καλλιέργειες πρέπει να αντιμετωπίζονται σωστά για να επιτευχθούν τα καλύτερα αποτελέσματα», είπε ο Mancini. ​"Η έρευνα διαπίστωσε ότι η μέθοδος που εφαρμόζουν πολλοί αγρότες, η οποία αποτελείται από το κόψιμο των καλλιεργειών κάλυψης και το όργωμα στο έδαφος, δεν είναι χρήσιμη καθώς η οργανική ύλη που συσσωρεύεται κατά την ανάπτυξη του φυτού μεταλλοποιείται και χάνεται αμέσως μία φορά στο έδαφος».

"Την τελευταία δεκαετία, οι Deafal και άλλοι οργανισμοί έχουν προωθήσει μια διαφορετική τεχνική που βοηθά στη διατήρηση περισσότερης υγρασίας και άνθρακα», πρόσθεσε. ​"Συνίσταται στην ισοπέδωση των καλυμμάτων με ένα ρολό, έτσι ώστε αργά να πεθαίνουν και να αφυδατώνονται, λειτουργώντας ως φυσικό σάπιασμα».

Ο Mancini πρόσθεσε ότι η λίπανση είναι ένας άλλος τρόπος για να φέρεις οργανική ύλη σε ένα οικόπεδο από έξω.

"Στο παρελθόν, οι αγρότες χρησιμοποιούσαν ζωική κοπριά, η οποία εξακολουθεί να είναι μια εξαιρετική επιλογή», ​​είπε ο Mancini. ​"Σήμερα, μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε κομπόστ, το οποίο είναι διαθέσιμο σε μεγάλες ποσότητες και μπορεί να παραχθεί και να αφομοιωθεί».

"Μεταξύ των προϊόντων που αναπτύχθηκαν πρόσφατα, το βιοκάρβουνο είναι μια πολύ σταθερή μορφή άνθρακα που ενισχύει τη δομή του εδάφους», πρόσθεσε. ​"Εάν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα, όλα αυτά τα προϊόντα συμβάλλουν στη σημαντική βελτίωση της υγείας του εδάφους.»

Με την Έργο IESS, Deafal και CNR-IBE αξιολογούν τις θετικές επιπτώσεις της βοσκής ωοπαραγωγών ορνίθων στον ελαιώνα.

Τόσο τα μηρυκαστικά, όπως οι αγελάδες και τα πρόβατα, όσο και τα πουλερικά είναι χρήσιμα στον οπωρώνα, συμβάλλοντας σημαντικά στην υγεία του εδάφους με την κοπριά τους.

Με βάση τη μελέτη του σμήνου και της φέρουσας ικανότητας, αυτή η έρευνα οργανώνει σχέδια ορθολογικής βόσκησης για να μεγιστοποιήσει τα θετικά αποτελέσματα αυτής της αγροοικολογικής πρακτικής.

"Μια σημαντική φάση που πρέπει να εξεταστεί είναι ο σχεδιασμός ενός νέου οπωρώνα», είπε ο Mancini. ​"Η εφαρμογή του σχεδιασμού βασικής γραμμής μπορεί να είναι μια χρήσιμη στρατηγική για τον μετριασμό της ξηρασίας και της διάβρωσης.»

Deafal και CNR-IBE μελετημένος τα οφέλη αυτού του υδραυλικού συστήματος γεωργίας. Αξιοποιεί τη δύναμη της βαρύτητας των ελαφρών κλίσεων για να επιβραδύνει την απορροή του νερού και να τη διανέμει από περιοχές με υψηλότερο κίνδυνο διάβρωσης προς εκείνες που πάσχουν από χαμηλή μονιμότητα νερού.

Μετά από τοπογραφική αποτύπωση, σχεδιάζεται ένα μοτίβο καλλιέργειας σύμφωνα με τις βασικές γραμμές, οι οποίες παρεμποδίζουν τη ροή του νερού με σωστή γεωπονική διαχείριση.

"Πολλοί αγρότες και αγροτοτεχνικοί αναφέρουν βελτιώσεις στο νερό και τη γονιμότητα με αυτό το σύστημα», είπε ο Mancini. ​"Ωστόσο, αυτά τα αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν μόνο με το συνδυασμό τους με περαιτέρω πρακτικές διαχείρισης του εδάφους που αναφέρθηκαν προηγουμένως».

"Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρόκειται για μια σύνθετη κρίση και υπάρχει ανάγκη για πολλές ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, που συνδυάζουν διάφορους κλάδους και δεξιότητες», πρόσθεσε. ​"Δεν υπάρχει μοναδική απάντηση στις προκλήσεις που τίθενται. Η κρίση του νερού πρέπει να αντιμετωπιστεί σε διάφορα επίπεδα και ολόκληρο το σύστημα παραγωγής, ξεκινώντας από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, πρέπει να γίνει πιο ευαισθητοποιημένο και οργανωμένο για να την αντιμετωπίσει αποτελεσματικά».

• Ηνωμένα Έθνη