Ερευνητές μελετούν πώς η έλλειψη ωρών ψύξης επηρεάζει την ανάπτυξη της ελιάς, την ποιότητα του λαδιού

Οι αυξανόμενες ετήσιες μέσες θερμοκρασίες σε μεγάλο μέρος του ελαιοκομικού κόσμου έχουν δημιουργήσει αβεβαιότητα ότι τα ελαιόδεντρα θα λάβουν τις απαραίτητες 200 έως 600 ώρες ψύξης μεταξύ 2 ºC και 10 ºC που απαιτούνται για να καταστεί δυνατή η εαρινοποίηση.

Ερευνητές από το Ανδαλουσιανό Ινστιτούτο Έρευνας και Κατάρτισης Γεωργίας, Αλιείας, Τροφίμων και Βιολογικής Παραγωγής (IFAPA) και τα Κανάρια Νησιά εργάζονται σε μια συνεχιζόμενη μελέτη για να καθορίσουν ποιες από τις πιο δημοφιλείς ποικιλίες ελιάς στον κόσμο μπορεί να είναι καλύτερα προετοιμασμένες για την άνοδο της θερμοκρασίας του χειμώνα στην πιο παραγωγική περιοχή παραγωγής ελαιολάδου στη Γη.

"Ανησυχούμε πολύ κλιματική αλλαγήκαι υπήρχαν πολλά έγγραφα ή μοντέλα που προέβλεπαν τι θα συμβεί με την κλιματική αλλαγή στο μέλλον στη Μεσόγειο με τις ελιές», είπε ο Raúl de la Rosa, ανώτερος ερευνητής στο IFAPA. Olive Oil Times.

"Ωστόσο, όλα τα μοντέλα βασίστηκαν σε θεωρητικές παραδοχές και δεν είχαν γίνει πρακτικές δοκιμές για το τι συμβαίνει όταν φυτεύεις ελαιόδεντρα σε ένα μέρος όπου δεν υπάρχει χειμώνας», πρόσθεσε.

Στο νησί της Τενερίφης, το μεγαλύτερο και πολυπληθέστερο από τα Κανάρια Νησιά, η εμπορική ελαιοκαλλιέργεια ξεκίνησε το 2005.

Σύμφωνα με ημερομηνία από την Aemet, την κρατική μετεωρολογική υπηρεσία, οι μέσες θερμοκρασίες χειμώνα στα καλλιεργήσιμα μέρη του νησιού κυμαίνονται από 12.5 ºC έως 17.5 ºC, με μέσες ημερήσιες χαμηλές μεταξύ 10 ºC και 12.5 ºC. Στην Ανδαλουσία, οι μέσες θερμοκρασίες του χειμώνα είναι γενικά εντός του παραθύρου από 2 ºC έως 10 ºC.

Ορισμένα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν ότι η τρέχουσα τάση αύξησης της θερμοκρασίας θα έχει ως αποτέλεσμα οι χειμερινές θερμοκρασίες της Ανδαλουσίας να ταιριάζουν περισσότερο με αυτές των Καναρίων Νήσων τα επόμενα 30 χρόνια.

Τα τελευταία έξι χρόνια, οι ερευνητές της IFAPA και οι τοπικοί συνεργάτες τους φύτεψαν Picual, Hojiblanca, Cornicabra, Arbequina, Coratina, Korneiki και Martina – έναν σταυρό Picual (επίσης γνωστό ως Marteño) και Arbequina – κοντά στην Κόρδοβα και τη Μάλαγα, στην Ανδαλουσία, και στην Τενερίφη.

Καθεμία από τις τρεις τοποθεσίες του άλσους έχει σημαντικά διαφορετικά κλίματα, με τους ελαιώνες κοντά στη Μάλαγα να έχουν ελαφρώς υψηλότερες μέσες θερμοκρασίες χειμώνα από αυτές της Κόρδοβα.

Αυτό βοήθησε τους ερευνητές να προσδιορίσουν ότι η θερμοκρασία προκαλούσε τις κύριες διαφορές μεταξύ της ανάπτυξης της ελιάς στην Τενερίφη και την Κόρδοβα αντί για άλλους παράγοντες όπως η σύνθεση του εδάφους.

Από την έναρξη της μελέτης, οι ερευνητές παρατήρησαν αρκετές έντονες διαφορές στον τρόπο συμπεριφοράς των ελιών στην Τενερίφη σε σύγκριση με την Ανδαλουσία, με τις πιο αξιοσημείωτες διαφορές να αφορούν την περίοδο ανθοφορίας της ελιάς, τη συσσώρευση λαδιού και τη χημική σύνθεση.

"Τα θεωρητικά μοντέλα που παράγονται εδώ στη χερσόνησο προβλέπουν ότι όταν δεν υπάρχει χειμωνιάτικη ψύχρα, η ελιά δεν θα ανθίσει», είπε ο de la Rosa. ​"Αλλά όταν πήγαμε στα Κανάρια Νησιά, διαπιστώσαμε ότι αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα όταν δεν υπάρχει χειμερινή ψύχρα είναι πολύ διαφορετικό».

Αντίθετα, ο Guacimara Medina, τεχνικός γεωργικής επέκτασης και Ph.D. ερευνητής που συμμετείχε στη μελέτη, είπε Olive Oil Times ότι οι ελιές που φυτεύονται στα Κανάρια Νησιά έχουν δύο περιόδους ανθοφορίας από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο.

"Όταν δεν υπάρχει χειμερινή ψύχρα, τα ελαιόδεντρα πάντα ανθίζουν, αλλά για πολύ περισσότερο από ό,τι στην Ανδαλουσία, και υπάρχουν αρκετές περίοδοι ανθοφορίας από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο», είπε. ​"Η περίοδος ανθοφορίας είναι μεγαλύτερη και οι ελιές ανθίζουν για τρεις μήνες, μερικές φορές περισσότερο».

Ως αποτέλεσμα των εκτεταμένων περιόδων ανθοφορίας και της μη ενδημικής φύσης τους στην Τενερίφη, η Medina πρόσθεσε ότι τα δέντρα ήταν ολοένα και πιο ευαίσθητα σε ζημιές από παράσιτα, απαιτώντας πιο εντατική φυτοϋγειονομική παρέμβαση.

Παράλληλα με την περίοδο ανθοφορίας, η Medina είπε ότι η συσσώρευση λαδιού ήταν πολύ μεγαλύτερη στις ελιές που καλλιεργούνται στο νησί.

"Λόγω των ήπιων θερμοκρασιών, η συσσώρευση λαδιού δεν σταματά», είπε. ​"Σε μεσογειακές συνθήκες, η διαμονή λαδιού τελειώνει όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν.»

Ωστόσο, το υποτροπικό κλίμα της Τενερίφης σημαίνει ότι η συσσώρευση λαδιού μπορεί να φτάσει έως και το 60 τοις εκατό, σε σύγκριση με το 20 τοις εκατό στις πιο αποτελεσματικές ποικιλίες στην Ανδαλουσία.

Η πρώιμη ανθοφορία και η συνεχής συσσώρευση λαδιού σημαίνουν επίσης ότι πολλές ελιές είναι έτοιμες για συγκομιδή μέχρι τα τέλη Ιουλίου ή αρχές Αυγούστου στα Κανάρια Νησιά, καθιστώντας το το πρώτο παλάτι που παράγει ελαιόλαδο κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ως αποτέλεσμα, η Medina είπε ότι οι τοπικοί παραγωγοί στο νησί αναζητούν μια προστατευόμενη γεωγραφική πιστοποίηση, όπως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) ή Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ), για να βοηθήσουν στην προώθηση των ελαίων του νησιού.

Όσον αφορά τη χημική σύνθεση, η Medina είπε ότι οι ελιές που καλλιεργούνται στην Τενερίφη έχουν μια ξεχωριστή προφίλ πολυφαινόλης σε σύγκριση με τους ομολόγους τους στην Ανδαλουσία.

"Οι πολυφαινόλες είναι διαφορετικές και υψηλότερες από ό,τι στην Ανδαλουσία», είπε. Συγκεκριμένα, υπάρχουν περισσότερες τοκοφερόλες, μια οργανική χημική ένωση με δράση βιταμίνης Ε, στα Κανάρια έλαια παρά στα έλαια της Ανδαλουσίας.

Ωστόσο, οι υψηλότερες θερμοκρασίες όλο το χρόνο μειώνουν επίσης σημαντικά το περιθώριο σφάλματος κατά τη διαδικασία μετασχηματισμού για να διασφαλιστεί ότι όλο το λάδι που παράγεται πληροί τις έξτρα παρθένο ελαιόλαδο πρότυπα.

Ο De la Rosa είπε ότι άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι όταν η συσσώρευση λαδιού στις ελιές Arbequina συμβαίνει σε υψηλότερες θερμοκρασίες, οι συγκεντρώσεις του ελαϊκού οξέος μειώνονται ενώ οι συγκεντρώσεις του λινολεϊκού οξέος αυξάνονται.

"Άρα η σταθερότητα του λαδιού είναι πολύ χαμηλή», είπε. ​"Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα. Στο μέλλον, εάν η συσσώρευση λαδιού συμβεί σε υψηλότερη θερμοκρασία, θα επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα της ελιάς».

"Η δουλειά μας είναι να αναζητήσουμε ποικιλίες με τη γενετικά υψηλότερη σταθερότητα του ελαίου», πρόσθεσε.

Για παράδειγμα, ο de la Rosa είπε ότι η Martina – η διασταύρωση μεταξύ Picual και Arbequina – έχει δείξει πολλά υποσχόμενη. ​"Έτσι, ίσως σε ένα μελλοντικό σενάριο για το κλίμα, θα χρησιμοποιήσουμε κυρίως ποικιλίες σαν αυτές», είπε.

Ωστόσο, οι ερευνητικές δοκιμές –η πιο πρόσφατη από τις οποίες ξεκίνησαν πριν από έξι μήνες– πρέπει να συνεχιστούν προτού καταλήξουν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα.