Η νομιμοποίηση του ελληνικού ελαιολάδου δεν θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα

Πρόσφατα, η ελληνική κυβέρνηση μέσω της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού ζήτησε έκθεση από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ενός διεθνούς οικονομικού οργανισμού που ιδρύθηκε το 1961 για την τόνωση της οικονομικής προόδου και του παγκόσμιου εμπορίου.

Η έκθεση ξεκίνησε επισήμως τον Δεκέμβριο του 2013 και περιείχε διάφορες συστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης των παρωχημένων κανονισμών.

Ενώ πολλές συστάσεις είχαν νόημα, άλλες όχι. Ιδιαίτερα σημαντική πρόταση ήταν η κατάργηση της απαγόρευσης παραγωγής μιγμάτων ελαιολάδου με άλλα φυτικά έλαια εντός της Ελλάδας. Επί του παρόντος στην Ελλάδα, οι παραγωγοί ελαιολάδου δεν επιτρέπεται να αναμειγνύουν ελαιόλαδο με άλλα έλαια, όπως σόγια, καλαμπόκι, ηλίανθο ή συνδυασμό αυτών.

Ο ΟΟΣΑ, σε μια προσπάθεια περιορισμού των ρυθμιστικών φραγμών, δήλωσε ότι τα οφέλη για τη δράση ήταν σαφή. Ποια είναι αυτά τα υποτιθέμενα οφέλη;

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, επιτρέποντας την παραγωγή αναμεμειγμένων ελαιολάδων στην Ελλάδα, θα μπορούσαν να εισέλθουν στην αγορά νέοι προμηθευτές, ωθώντας έτσι τις ανταγωνιστικές πιέσεις (ή μερικές φορές απλώς την απειλή αυτών), οδηγώντας στην καινοτομία των προϊόντων, στην αύξηση της αποτελεσματικότητας και ενδεχομένως χαμηλότερο κόστος για τους κατασκευαστές τιμές για τους καταναλωτές. Η ισχύουσα διάταξη εμποδίζει τους Έλληνες παραγωγούς να ανταγωνίζονται στην εγχώρια αγορά έναντι φθηνότερων εισαγόμενων αναμεμειγμένων ελαίων, υποστήριξαν.

Για να γίνει μια ακόμα πιο ισχυρή περίπτωση, ο ΟΟΣΑ ανέφερε ότι, παρόλο που η Ελλάδα έχει την υψηλότερη κατανάλωση ελαιολάδου ανά άτομο στον κόσμο, το ποσό αυτό έχει μειωθεί και ότι άλλες μεσογειακές χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία δεν έχουν αυτόν τον περιορισμό και ως εκ τούτου πιο ανταγωνιστική.

Ο συλλογισμός μπορεί να ακούγεται λογικός στην αρχή, αλλά φαίνεται ότι είναι μια γενική πρόταση που δεν υποστηρίζεται από συγκεκριμένους αριθμούς, ούτε λαμβάνει υπόψη τη σχέση των Ελλήνων και του ελαιολάδου.

Πρώτον, αναφέρουν ότι ένα τέτοιο μέτρο μπορεί να οδηγήσει σε δυνητικά χαμηλότερο κόστος για τους κατασκευαστές και τους καταναλωτές, αλλά, καθώς αυτός θα ήταν ο κύριος λόγος για την κατάργηση της διάταξης, ένα ίσως δεν είναι αρκετό.

Το ελαιόλαδο στην Ελλάδα είναι γενικά φθηνότερο από άλλες χώρες, τα νέα αυτά μείγματα θα είναι φθηνότερα; Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι θα είναι. Τα καινούργια αναμεμειγμένα έλαια θα διατεθούν ακόμη πιο υγιεινά ή καινοτόμα; Πιθανώς. Έχουμε δει πώς αυτά τα έλαια προωθούνται σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Γνωρίζουμε ότι δεν είναι στην πραγματικότητα πιο υγιείς. Οι περισσότερες μελέτες που δείχνουν τα πλεονεκτήματα του ελαιολάδου είναι εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο και όχι μίγματα. Και το πιο σημαντικό ερώτημα είναι: θα τους αγοράσουν οι Έλληνες καταναλωτές; Αυτή η έκθεση δεν έχει λάβει υπόψη τις αγοραστικές και μαγειρικές συνήθειες των Ελλήνων. Ναι, ευτυχώς οι Έλληνες εξακολουθούν να έχουν ελαιόλαδο υψηλής κατανάλωσης, ωστόσο χρησιμοποιούν άλλα φυτικά έλαια για ορισμένες ανάγκες μαγειρέματος. Υπάρχει όμως μια σαφής διαφοροποίηση: ελαιόλαδο ή φυτικό έλαιο, όχι μείγμα.

Ένα άλλο θέμα είναι το θέμα της ποιότητας. Η Ελλάδα είναι γνωστή για τους μικρούς ελαιώνες της, το υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο, το υψηλό ποσοστό παραγωγής έξτρα παρθένου ελαιολάδου (όσο το 80% του παραγόμενου ελαιολάδου είναι εξαιρετικό παρθένο, για την Ισπανία είναι 30 τοις εκατό και στην Ιταλία αντιπροσωπεύει περίπου Ήμισυ.

Σύμφωνα με μια έκθεση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ, τα ελληνικά έλαια μπορούν να διαφοροποιηθούν από άλλα επειδή έχουν επιθυμητά αρωματικά προφίλ και έχουν καλή βαθμολογία σε χημικές δοκιμές μέτρησης ποιότητας. Ωστόσο, πολύ λίγο ελληνικό ελαιόλαδο εξάγεται ως ελληνικό. Η πλειονότητα του εξαγόμενου ελληνικού ελαιολάδου πηγαίνει σε εμφιαλωτές στην Ιταλία για ανάμειξη με ελαιόλαδα από διάφορες πηγές.

Στην πραγματικότητα, τα ελληνικά ελαιόλαδα έχουν μεγάλη ζήτηση από τους εμφιαλωτές για ανάμειξη με άλλα έξτρα παρθένα έλαια, προκειμένου να βελτιωθεί η συνολική ποιότητα. Με άλλα λόγια, το ελληνικό ελαιόλαδο προστίθεται σε άλλα έλαια για να τα κάνει καλύτερα. Τα ελληνικά ελαιόλαδα θεωρούνται επίσης από τα πιο φρούτα και πιο ισχυρά. Αυτό εγείρει το σημαντικό ερώτημα: γιατί μια χώρα που παράγει ελαιόλαδο υψηλής ποιότητας, όχι μόνο όσον αφορά τη γεύση αλλά και τα οφέλη για την υγεία, μολύνει το προϊόν τους προσθέτοντας διάφορα αμφισβητήσιμα φυτικά έλαια;

Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι ότι πολύ λίγο ελαιόλαδο εξάγεται ως ελληνικό. Μόλις πρόσφατα υπήρξε μια τάση προς εξαγωγή ελληνικού ελαιολάδου με ελληνική ταυτότητα. Τα βήματα είναι μικρά αλλά σημαντικά και εκεί είναι που η Ελλάδα μπορεί να δει τα οικονομικά οφέλη. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου στον κόσμο και εξάγει μόνο ένα μικρό ποσοστό ως Έλληνας, το πιθανό όφελος των εξαγωγών είναι τεράστιο.

Ναι, η Ισπανία και η Ιταλία επιτρέπουν την ανάμειξη, αλλά ενώ είναι επίσης μεσογειακές χώρες με πλούσια κουλτούρα ελαιολάδου, διαφέρουν από πολλές απόψεις. Το ελαιόλαδο στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως ο κύριος τύπος μαγειρικού λίπους σε ολόκληρη τη χώρα σε αντίθεση με την Ισπανία και την Ιταλία όπου η διατροφή διαφέρει πολύ από το νότο προς το βορρά. Η Ισπανία και η Ιταλία έχουν ήδη καθιερώσει ταυτότητες για τις μάρκες ελαιολάδου τους. Η Ελλάδα δεν το κάνει, και αν επιτραπεί αυτή η ανάμειξη στην ουσία θα κατέστρεφε κάθε φήμη που έχει δημιουργήσει μέχρι τώρα το ελληνικό ελαιόλαδο και η οποία εξαπλώνεται χάρη στις προσπάθειες κυρίως μικρών παραγωγών ελαιολάδου και ιδιωτικών πρωτοβουλιών

Τέλος, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η σύσταση του οργανισμού δεν λαμβάνει υπόψη τις συνέπειες μιας τέτοιας αλλαγής στη δημόσια υγεία και την πολιτιστική και διατροφική ταυτότητα των Ελλήνων. Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα, μαζί με άλλες χώρες της Μεσογείου, δείχνουν χαμηλότερη προσήλωση στην παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή τους. Οι Έλληνες υιοθετούν μια Δυτική διατροφή, καταναλώνουν περισσότερα προϊόντα διατροφής που δεν είναι τοπικά. Για παράδειγμα: η Ελλάδα διαθέτει πάνω από 70 τύπους τυριών, αλλά ένα από τα τυριά με τις καλύτερες πωλήσεις στην Ελλάδα, εκτός από τη φέτα, είναι ένα εισαγόμενο ολλανδικό τυρί. Πώς ωφελεί οικονομικά την Ελλάδα;

Ευτυχώς, η ελληνική κυβέρνηση αρχικά λέει όχι στην πρόταση για το μικτό ελαιόλαδο, αλλά αυτό δεν αρκεί. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να θέσει ως προτεραιότητα την προώθηση της ανάπτυξης μιας ξεκάθαρης ελληνικής διατροφικής ταυτότητας όχι μόνο εκτός Ελλάδας αλλά και εντός Ελλάδας, και το ελαιόλαδο είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να ξεκινήσετε.

• Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ): Ανασκόπηση Αξιολόγησης Ανταγωνισμού του ΟΟΣΑ, Ελλάδα


• Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών


• Στο.gr